Снорри Стурлусон

Младшая Эдда (Часть 2)

Зовется женщина и «дочерью», «дитятею» и «чадом». Зовется женщина и «сестрою», «девою», «девицей». Женщину зовут тоже «возлюбленной», «другом» и «подругою своего мужа». И это все видкеннинги.

Þessi eru kvenna heiti ókennd í skáldskap: Víf ok brúðr ok fljóð heita þær konr, er manni eru gefnar. Sprund ok svanni heita þær konr, er mjök fara með dramb ok skart. Snótir heita þær, er orðnæfrar eru. Drósir heita þær, er kyrrlátar eru, svarri ok svarkr þær, er mikillátar eru. Ristill er kölluð sú kona, er sköruglynd er. Rýgr heitir sú, er ríkust er. Feima er sú kölluð, er ófröm er, svá sem ungar meyjar eða þær konur, er ódjarfar eru. Sæta heitir sú kona, er búandi hennar er af landi farinn. Hæll er sá kona kölluð, er búandi hennar er veginn. Ekkja heitir sú, er búandi hennar varð sóttdauðr. Mær heitir fyrst hver, en kerlingar er gamlar eru. Eru enn þau kvenna heiti, er til lastmælis eru, ok má þau finna í kvæðum, þótt þat sé eigi ritat. Þær konur heita eljur, er einn mann eigu. Snör heitir sonarkván. Sværa heitir vers móðir. Heitir ok móðir, amma, þriðja edda. Eiða heitir móðir. Heitir ok dóttir ok barn, jóð. Heitir ok systir, dís, jóðdís. Kona er ok kölluð beðja, mála, rúna búanda síns, ok er þat viðrkenning.

85. Голова и ее части 85. Höfuð ok hlutar þess.

У человека есть голова. Ее обозначают в кеннингах, называя «бременем или ношею шеи», «землею шлема, шапки и мозга, волос и бровей, кожи, ушей, глаз, рта», «мечом Хеймдалля». И правильно брать по желанию любое хейти меча, присоединяя к нему любое имя Хеймдалля. Помимо кеннингов зовется голова «черепом», «мозгом», «башкой», «макушкой».

Höfuð heitir á manni. Þat skal svá kenna at kalla erfiði háls eða byrði, land hjálms ok hattar ok heila, hárs ok brúna, svarðar, eyrna, augna, munns. Heimdallar sverð, ok er rétt at nefna hvert sverðsheiti, er vill, ok kenna við eitt hvert nafn Heimdallar. Höfuð heitir ókennt hauss, hjarni, kjannr, kollr.

Глаза зовутся «взором», «очами», «зеницами», «зенками». В кеннингах их можно звать «солнцем либо месяцем, щитом, стеклом, самоцветом, камнем ресниц, бровей, век либо лба». Уши зовутся «слухом» и «слушаньем». Их должно обозначать в кеннингах, называя «землею (или любым хейти земли), ртом, протоком, либо взглядом, либо глазами слуха», создавая таким образом новые кеннинги.

Augu heita sjón ok lit eða viðrlit, örmjót. Þau má svá kenna at kalla sól eða tungl, skjöldu ok gler eða gimsteina eða stein brá eða brúna, hvarma eða ennis. Eyru heita hlustir ok heyrn. Þau skal svá kenna at kalla land eða jarðarheitum nökkurum eða munn eða rás eða sjón eða augu heyrnarinnar, ef nýgervingar eru.

Рот называют в кеннингах «землею, либо домом языка, либо зубов, слов, неба, губ и тому подобного». Создавая же новые кеннинги, рот называют «кораблем», губы — «бортом», язык — «веслом» либо «рулем». Зубы подчас называют «камнями либо скалами слов, рта либо языка». Язык же часто называют «мечом речи либо рта».

Munn skal svá kenna at kalla land eða hús tungu eða tanna, orða eða góma, varra eða þvílíkt, ok ef nýgervingar eru, kalla menn munninn skip, en varrarnar borðit, tunga ræðit eða stýrit. Tennr eru stundum kallaðar grjót eða sker orða, munnr eða tunga. Tunga er oft kölluð sverð máls eða munns.

Волосы на лице зовутся «бородой» или, если они над губою, — «усами». Волосы на голове зовутся «прядями», а женские — «локонами». Волосы зовутся также «кудрями». В кеннингах волосы называют «лесом (или любым хейти деревьев) черепа, мозга либо головы». Говоря же о бороде, упоминают подбородок, щеки либо горло.

Skegg heitir barð, grön eða kanpar, er stendr á vörrum.